درخت تنومند بروکراسی مانع معرفی زرشک خراسان جنوبی

به گزارش خبرگزاری فارس از بیرجند، زرشک یکی از محصولات استراتژیک خراسان جنوبی بوده که منبع درآمد خوبی را برای کشاورزان فراهم کرده است.

برداشت این محصول از اوایل مهرماه آغاز و تا اواسط آبان‌ماه ادامه دارد و تولید آن برای کشاورزان مشکلات زیادی دارد و برای تولید آن نیاز به مراقبت وجود دارد تا محصول به خوبی عمل آمده و روانه بازار شود.

این محصول برای مصارف دارویی مورد استفاده قرار می‌گیرد و به سایر مناطق صادر می‌شود و صادرات آن به سایر استان‌ها و کشورها درآمد خوبی را عاید استان خراسان جنوبی می‌کند.

علی رغم پیگیری متعدد خبرنگاران و دغدغه کشاورزان گویا مشکلات این محصول استراتژیک خراسان جنوبی هنوز ادامه دارد.

خبرگزاری فارس خراسان جنوبی طی گزارشی در سوم آذرماه 93 مشکلات زرشک به عنوان یکی از محصولات ارگانیک و پایه‌ای خراسان جنوبی که به نام‌های زارچ، زرک، شیرین زرک، زلباز یا زرگبار و قره میغ برداشت می شود را منتشر کرد.

یکی از زرشک‌کاران زهان در گفت‌و‌گو با خبرگزاری مهر نیز در پنجم آبان‌ماه 92 می‌گوید: ما در تولید زرشک زحمات زیادی می کشیم یک درخت تا بخواهد محصول دهد باید شش سال به آن رسیدگی شود، وقتی به ثمر رسید و محصول داد با یک سری مشکل دیگر از جمله کمبود آب، کود، سم و نبود بازار فروش مواجه می‌شویم.

وی کمبود آب را مشکل نخست می‌داند و می‌گوید: کم آبی سبب خشک شدن درختان زرشک ما شده است و مشکلی بزرگتر از کم آبی، نبود بازاری مطمئن برای عرضه محصول است.

کمیلی همچنین به مشکلات دیگر زرشکاران استان اشاره و بیان داشت: چندسالی است که محصول زرشک را بیمه می کنند اما بیمه تا زمانی جوابگو است که زرشک روی درخت باشد و زمان خشک شدن و فرآوری را جوابگو نیست.

مدیر مرکز ترویج جهاد کشاورزی زهان در گفت‌وگو با مهر با بیان اینکه سال گذشته به تعدادی از کشاورزان تسهیلات برای ایجاد بارگاه‌های زرشک اعطا شد، اظهار داشت: اگر روند اعطای تسهیلات ادامه پیدا کند و همه کشاورزان اقدام به تهیه بارگاه و مکان برای خشک کردن زرشک کنند مشکلات کمتر می‌شود.

عباسی به موضوع بیمه زرشک در استان اشاره و بیان داشت: بیمه فقط زمان داشت را تعهد می‌کند و عمده مشکل کشاورزان در زمان برداشت است.

معاون فرماندار زیرکوه نیز در گفت‌وگویی با یکی از رسانه‌ها اظهار داشت: تنها درآمد مردم این بخش از زرشک است و این محصول مشکلات فراوانی دارد که همه باید دست در دست هم بدهند تا مشکلات بر طرف شود.

اکبری‌راد با بیان اینکه بحث بیمه زرشک‌کاران بعد از برداشت که خسارات زیادی از قبیل سرمازدگی، بارندگی و دیگر حوادث را دارد باید به طور جد پیگیری شود، عنوان کرد: به دنبال این هستیم تا زرشک در زمان برداشت هم بیمه شود.

وی در ادامه به بحث فروش زرشک اشاره کرد و بیان داشت: در این راستا بحث خرید تضمینی را دنبال می‌کنیم تا بتوانیم مشکل کشاورزان را برطرف کنیم.

معاون فرماندار زیرکوه با اشاره به مشکل کم آبی که کشاورزان روبرو هستند، تصریح کرد: یکی از راهکارهای حل این مشکل آبیاری نوین است که این موضوع را از طریق وزارت جهاد کشاورزی پیگیری می‌کنیم.

رئیس اتاق بازرگانی، صنایع، معادن و کشاورزی بیرجند نیز با بیان اینکه نقش و جایگاه زرشک در مصارف دارویی کمتر از زعفران نیست، گفت: در صورت حمایت تشکل‌های ذیربط و با توجه به حجم بالای تولید زرشک در خراسان جنوبی، این محصول می‌تواند نقش بسزایی در ارزآوری و تولید اشتغال داشته باشد.

احتشام با اشاره به نقش اساسی علم بازاریابی، ادامه داد: بازاریابی یک ضرورت و برای شرکت‌ها و بنگاه‌ها یک مزیت رقابتی به شمار می‌آید و محصول زرشک نیز به بازارشناسی و بازارگردانی نیاز دارد.

اما ملکی یکی از زرشک کاران خراسان جنوبی در گفت‌وگو با تسنیم در 18 مهرماه سال گذشته، اظهار داشت: مشکلات زرشک‌کاران خراسان جنوبی در حد یکی و دو مشکل نیست، اما مهمترین مشکل ما نبود محلی مناسب برای خشک کردن زرشک است.

وی با بیان اینکه نبود بازاری مطمئن برای فروش محصول زرشک از دیگر مشکلات است، افزود: هنگامی که یک درخت زرشک می‌خواهد به ثمر برسد باید به مدت شش سال به آن درخت رسیدگی کرد که در این سال‌ها مشکلات کم آبی کار ما را سخت و سبب خشک شدن درختان شده است.

ایرنا نیز در گزارش خود در 26 مهرماه سال گذشته نوشت: خام‌فروشی زرشک این روزها نه تنها به یکی از مهمترین مشکل بخش تولید و صادرات این محصول گرانبها تبدیل شده، بلکه دغدغه بسیاری از مسئولان استان هم شده است.

مدیرعامل شرکت قاین سرشک مشکل عمده عرضه محصول زرشک در داخل و خارج را وجود کالاهای تقلبی ذکر کرد و گفت: عرضه کالاهای تقلبی با رنگ‌های افزودنی از جمله مشکلی است که نه تنها در بازارهای داخلی بلکه خارجی با آن رو به رو هستیم.

خسرو خسروی، برخورد با متخلفان را بزرگترین حمایت از تولیدکنندگان دانست و یادآور شد: در حال حاضر بیش از 50 نوع آب زرشک تقلبی در بازار وجود دارد که به عنوان تولیدکننده انتظار دارم مسئولان نسبت به این قضیه با جدیت برخورد کنند.

وی با اشاره به صادرات این واحد به انگلستان، دبی و استرالیا گفت: به سبب عرضه کالای تقلبی و ناشناخته بودن محصول قاین سرشک، استقبال چندانی از آن نمی‌شود.

رئیس اتاق بازرگانی، صنایع، معادن و کشاورزی بیرجند در همین ارتباط می‌گوید: براساس پیش‌بینی‌ها در سال زراعی جاری افزون بر 16 هزار تن زرشک در استان برداشت می‌شود، متاسفانه میان تولید و صادرات محصول همخوانی ندارد به همین سبب ارزش افزوده قابل توجهی نصیب کشاورزان استان نخواهد شد.

محسن احتشام با تاکید بر شناسایی بازارهای جهانی یادآور شد: هرچند اقدام زیادی برای بازاریابی توسط بخش خصوصی و سازمان‌های دولتی انجام شده، اما برای معرفی محصول در بازار جهانی کم کار شده است.

وی ادامه داد: برای معرفی محصول زرشک در عرصه جهانی نیاز به سرمایه‌گذاری تبلیغی، بازاریابی و شناسایی بازارهای هدف است، باید هزینه کنیم چون نقش زرشک در مصارف دارویی کشور کمتر از زعفران نیست، می‌تواند در ارزآوری و ایجاد اشتغال نقش زیادی داشته باشد.

رئیس اتاق بازرگانی، صنایع، معادن و کشاورزی بیرجند ادامه داد: در این زمینه شرکت‌های صادرکننده فعالیت‌های خوبی را آغاز کرده‌اند و تلاش داریم برای محصول زرشک گواهینامه بین‌المللی اخذ کنیم.

احتشام خاطرنشان کرد: توجه به صنایع فرآوری و حمایت از صادرکنندگان و کشاورزان باید بیشتر مورد توجه مسئولان قرار گیرد، اتاق بازرگانی بیرجند تلاش دارد با معرفی این محصول و ایجاد تقاضای جهانی بهترین کمک را به کشاورزان داشته باشد.

غلامرضا هادربادی، رئیس سازمان جهاد کشاورزی خراسان جنوبی در یکم آبان‌ماه سال 92 بر اساس آنچه ایسنا منتشر کرده با اشاره به اینکه با وجود تولید مناسب، زرشک‌کاران با مشکلات بسیاری مواجه هستند، گفت: خشکسالی‌های مکرر، کمبود آب و سیستم‌های قدیمی آبیاری، بی‌توجهی باغداران به کوددهی زیاد و حاصلخیزی خاک از آن جمله است.

وی تصریح کرد: به منظور حمایت از کشاورزان و افزایش تولید محصول زرشک اقدام‌هایی از جمله توسعه سطح زیرکشت، افزایش عملکرد در واحد سطح با اجرای طرح‌های تغذیه، اصلاح و احیای باغ‌های زرشک، اجرای طرح‌های آبیاری تحت فشار و انتقال آب با هدف افزایش راندمان آبیاری صورت گرفته است.

خاورستان نیز در گزارش خود در سوم آبان‌ماه سال گذشته نوشت: این روزها کار برداشت زرشک از باغ‌های خراسان جنوبی آغاز شده است و همچنان کشاورزان استان مهمترین دغدغه آنها عدم بیمه محصول زرشک بعد از برداشت از درخت است.

زرشک‌کار نمونه در گفت‌وگو با خبرنگار خاورستان با بیان اینکه کل زرشک‌ها بیمه بوده اما تاکنون بیمه محصولات کشاورزی پرداخت نشده است، گفت: به کارگزارها همان موقع زنگ زدیم و حتی فیلم و عکس تهیه کرده و فرستادیم که کارشناسان تا حدودی قبول کردند و در بخش و شهرستان تایید گردید اما در تهران تایید نشد و متاسفانه خسارتی دریافت نکردیم.

پیر کرشک با بیان اینکه در حال حاضر هیچ حمایتی از کشاورز نمی‌شود، گفت: دولت حداقل باید تسهیلاتی در اختیار کشاورز قرار دهد تا بتواند بارگاهی برای زرشک خشک‌کنی خود فراهم آورد اما متاسفانه در این موضوع کم‌کاری شده است.

وی نبود سالن بهداشتی برای فرآوری زرشک و شرایط سخت گرفتن وام را از جمله مشکلات در این حوزه عنوان کرد و افزود: در سطح بخش آرین شهر و روستای مهموئی با این‌که محصول زرشک فراوانی به بار می‌نشیند اما سالن بهداشتی برای بازدید تجاری که از کشورهای دیگر برای خرید می‌آیند را نداریم.

13 واحد فراوری زرشک در سطح استان فعال است

هاشم ولی‌پورمطلق رئیس سازمان جهاد کشاورزی خراسان جنوبی پیش از این در گفت‌وگو با خبرنگار فارس در بیرجند اظهار داشت: در راستای حمایت از کشاورزان، افزایش تولید محصول زرشک و افزایش عملکرد در واحد سطح طرح‌های تغذیه، اصلاح و احیای باغات زرشک، طرح‌های آبیاری تحت فشار و طرح‌های انتقال آب به منظور افزایش راندمان آبیاری توسط سازمان جهاد کشاورزی استان اجرا شده است.

وی گفت: همچنین با توجه به سازگاری محصول زرشک با شرایط اقلیمی خراسان جنوبی تسهیلات مورد نیاز برای توسعه باغات زرشک و نیز توسعه صنایع تبدیلی و تکمیلی و فراوری این محصول از محل طرح کارگروه توسعه کشاورزی در اختیار متقاضیان قرار گرفته که در حال حاضر 13 واحد فراوری این محصول در سطح استان فعال است.

رئیس سازمان جهاد کشاورزی خراسان جنوبی با بیان اینکه احداث صنایع کوچک بسته‌بندی و فرآوری زرشک در قطب‌های تولید این محصول از راهکارهای اصلی برای جلوگیری از فروش فله‌ای آن است، یادآور شد: محصول زرشک خراسان جنوبی تاکنون برندسازی شده و تعدادی از واحدهای فرآوری زرشک با برند واحد تولیدی خود اقدام به فروش محصول می‌کنند، اما تاکنون هیچ‌ اقدامی برای ثبت این محصول صورت نپذیرفته و همچنین برنامه‌ریزی‌های لازم برای شناسنامه‌دار کردن محصول زرشک مانند دیگر محصولات تولیدی کشاورزی هر منطقه در دستور کار قرار دارد.

مدیر صندوق بیمه کشاورزی خراسان جنوبی نیز در گفت‌وگو با یکی از خبرگزاری‌ها اظهار داشت: محصول زرشک تا زمان برداشت از درخت بیمه است و در گذشته تنها باغ‌های زرشک بالای 500 متر بیمه بود اما با پیگیری‌های ما این مشکل برطرف شد و باغ تا مساحت 100 متر بیمه شدند.

جواد غنچه یادآور شد: مکاتبات زیادی با مرکز انجام شده و بیمه خرمنگاه زرشک در گرو تامین اعتبار و موافقت معاونت باغبانی وزارت جهاد کشاورزی است و برای حمایت از تولید زرشک و استقبال کشاورزان، بیمه خرمنگاه و تنه درختان زرشک در دستور کار است.

اما با وجود پیگیری های متعدد گویا همچنان مشکلات زرشک‌کاران باقی است. خبرنگار فارس حالا سراغ رئیس اتحادیه زرشک‌کاران خراسان جنوبی رفته است.

مشکلات زرشک‌کاران در بروکراسی اداری گیر کرده است

محمد حسین آذری نصرآباد امروز در گفتگو با خبرنگار فارس در بیرجند در حالی که دلش از مسؤولان خیلی پر است، از اقدامات و درخواست های این اتحادیه می‌گوید.

وی معتقد است که فراوری زرشک، ایجاد 250 بارگاه 100 تنی زرشک و تاسیس 5 سردخانه برای نگهداری محصول کشاورزان عمده مشکل و درخواست زرشک‌کاران است که در بروکراسی اداری گیر کرده است.

رئیس اتحادیه زرشک کاران خراسان جنوبی می‌گوید: بانک‌ها و برخی دستگاه‌های دولتی در خراسان جنوبی برای سرمایه‌گذار سخت می‌گیرند، در حالی که در بسیاری از استان‌ها سرمایه‌گذار اصلا مدیر را نمی‌بیند، اما مجوزهای لازم را دریافت می‌کند.

آذری نصرآباد خرید تضمینی محصول زرشک را اقدام شاخص اتحادیه زرشک کاران خواند و تاکید کرد: اگر بتوانیم حتی محصول کشاورز را پیش خرید نقدی کنیم، قطعا کشاورز امیدوار می‌شود.

وی 98 درصد تولید زرشک ایران را در خراسان جنوبی دانست و افزود: 15 هزار هکتار از اراضی استان زیر کاشت زرشک است که سالانه 16 هزار تن برداشت محصول داریم.

رئیس اتحادیه زرشک کاران خراسان جنوبی امیدوار است با تغییر نگاه مدیران و پیگیری نمایندگان منتخب مردم در مجلس مشکلات کشاورزان زرشک کار استان هم رفع شود.